آنی غذا: مدیر گروه تخصصی سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با تاكید بر اهمیت برنامه ریزی برای ارتقای سلامت روان جوانان و نوجوانان در سطح جامعه، بعضی از مهم ترین آموزش ها و مهارت های خودمراقبتی جوانان و نوجوانان با هدف ارتقای سلامت این گروه از جامعه را بیان كرد.
مهندس محمدرضا غفارزاده رزاقی همزمان با هفته سلامت روان در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به شعار امسال “سلامت روان جوانان و نوجوانان: جهان در حال تغییر”، بر اهمیت توجه به مقوله سلامت روان میان جوانان و نوجوانان تاكید و عنوان كرد: توجه به سلامت روان جوانان و نوجوانان از این بعد دارای اهمیت است كه این گروه پدران و مادران آینده كشور بوده و توجه ویژه به سلامت روان آنها نه تنها برای خود آنها بلكه برای خانواده، جامعه و نسل آینده سودمند و دارای اهمیت است.
وی با اشاره به تغییرات اساسی شرایط جامعه و جهان طی سال های اخیر، اضافه كرد: این تغییرات كه از آنها می توان به تحول در نظام ارتباطات و فناوری، فعالیت گسترده این گروه در دنیای دیجیتال و فضای مجازی، استرس های زندگی مانند جنگ، تبعیض نژادی، فقر، گرسنگی، بیماری های روانی، خشونت، مصرف مواد و غیره اشاره نمود، اهمیت توجه ویژه به سلامت روان این گروه از جامعه را دوچندان كرده است.
احتمال مواجهه با جرائم سایبری در گروه جوانان و نوجوانان
غفارزاده رزاقی همینطور با تاكید بر لزوم خودمراقبتی سلامت روان در گروه جوانان و نوجوانان، اضافه كرد: صرف زمان زیاد این گروه در فضای مجازی، احتمال مواجهه و یا تجربه جرائم سایبری را برای آنان افزایش داده است. از سوی دیگر بازی های كامپیوتری و اینترنتی با پایه خشونت بالا، میزان افكار خودكشی و مصرف مواد مخدر را در این گروه افزایش داده است.
وی با اشاره به اینكه این محیط سبب شده تا جوان و نوجوان بیشتر از گذشته احساس تنهایی را تجربه كند، افزود: جوان و نوجوان در این شرایط در مواجهه با خود دچار تعارض می شود؛ چراكه در این سنین فرد به صورت معمول در معرض صدمه های روانی و اجتماعی قرار دارد.
ارتقای سطح سواد سلامت روان راهكار كنترل صدمه در جوان و نوجوان
وی ارتقای سطح سواد سلامت روان را راهكاری برای كنترل و مدیریت این فرایند عنوان نمود و اظهار داشت: با استفاده از آموزش و ارتقای سطح سلامت روان می توان آموزش خودمراقبتی را سرلوحه رفتارهای جوان و نوجوان قرار داد؛ چراكه این دوره بهترین زمان قطعی برای مداخلات پیشگیرانه مانند خود مراقبتی است.
مهارت های ضروری برای ارتقای سطح سلامت روان جوان و نوجوان
غفارزاده رزاقی با اشاره به مهم ترین آموزش های خودمراقبتی جوانان و نوجوانان، متذكر شد: مهارت خودآگاهی، مدیریت استرس، حل تعارض، مقاومت در برابر فشار همسالان، مهارت مذاكره، قاطعیت و توانایی نه گفتن و مدیریت خشم بعضی از مهارت های ضروری می باشد.
مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در ادامه تصریح كرد: با استفاده از آموزش مهارت های زندگی، ارتقای سطح سواد سلامت روان و آموزش های خود مراقبتی می توان این گروه از افراد جامعه را در مقابل صدمه ها واكسیناسیون كرد.
آمار شیوع برخی اختلالات روانی در سطح جامعه
رییس گروه تخصصی سلامت روان دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی همینطور با اشاره به شیوع برخی اختلالات روانی در سطح جامعه، اظهار داشت: شیوع اختلالات روانپزشكی ۲۳.۶ در هزار نفر جمعیت، شیوع اختلال كل اضطراب ها ۱۵.۶، شیوع اختلال افسردگی اساسی ۱۲.۷ و شیوع اعتیاد در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال ۵.۱۸ اعلام شده است.
وی با اشاره به اینكه بعد از آخر دوره كودكی فرد وارد مرحله نوجوانی شده كه شرایط آن با دوره قبلی كاملا متفاوت می باشد، اظهار داشت: نوجوانان در این دوره شرایط و نیازهای جدیدی دارند كه نمی توان این دوره را با دوره قبلی یكسان دانست؛ به گونه ای كه بعضی از متخصصان علوم رفتاری، این دوره را تولدی دوباره برای فرد نامیده اند.
غفارزاده رزاقی، نوجوانی را انتقال از مرحله آخر كودكی به مرحله بالندگی و كمال عنوان نمود و اظهار داشت: در این مرحله دگرگونی های وسیعی در ابعاد مختلف جسمی، عقلی و احساسی بوجود می آید كه تجمیع آنها شخصیت نوجوان را شكل می دهد.
برخی از خصوصیت های دوران نوجوانی و جوانی
این مدرس دانشگاه با اشاره به بعضی از خصوصیت های دوران نوجوانی و جوانی، اضافه كرد: شكل گیری و رشد عاطفی، پیدایش رغبت ها و گرایشات به سمت جنس مخالف، شكلگیری و رشد اجتماعی، رهایی از وابستگی و كنترل خانواده، شكلگیری رشد شناختی، انتخاب شغل و حرفه، صرف اوقات فراغت، بدست آوردن فلسفه زندگی و همینطور خودشناسی و خودآگاهی را بعنوان بعضی از مهم ترین خصوصیت های این دوره عنوان نمود.
وی سلامت روان را قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به صورت منطقی، عادلانه و مناسب تعریف كرد و اظهار داشت: سلامت روان یعنی تامین رشد و سلامت روانی فردی و اجتماعی، پیشگیری از مبتلا شدن به اختلال روانی، درمان و بازتوانی.
ملاك و معیارهای سلامت روان در جوانان و نوجوانان
غفارزاده رزاقی همینطور دارا بودن احساس آرامش، امنیت و كفایت، خودآگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت خود، احترام به خود، پذیرش نقاط ضعف، احترام به حقوق دیگران، مسئولیت پذیری نسبت به رفتار خود، شناسایی نیازها و كوشش برای برطرف كردن، تحت تاثیر نبودن نسبت به عواطف، ترس، خشم، عشق یا گناه و همینطور استقلال و برنامه ریزی در مورد آینده را همچون ملاك و معیارهای سلامت روان در جوانان و نوجوانان عنوان نمود.
برنامه های دانشگاه در هفته سلامت روان
رییس گروه تخصصی سلامت روان دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در خاتمه با اشاره به بعضی از فعالیت های گروه سلامت روان در هفته سلامت روان عنوان كرد: اجرای برنامه های آموزشی، برگزاری كارگاه آموزشی “نوجوان سالم من” برای والدین ۱۲ تا ۱۷ سال، كارگاه های آموزشی “مهارت های فرزندپروری ویژه والدین دارای فرزند ۲ تا ۱۲ سال، برگزاری كارگاه های “توانمندسازی مهارت های زندگی”، اجرای برنامه “تقویت بنیان خانواده” ویژه والدین دارای فرزند ۱۰ تا ۱۴ سال، سمینارهای تخصصی با حضور متخصصین علوم رفتاری، كارگاه های آموزشی جهت توانمندسازی گروه های هدف، برگزاری نمایشگاه و مسابقات و غیره بعضی از برنامه های این معاونت در هفته سلامت روان است كه اغلب آنها در خلال سال هم برگزار می گردد.
