معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به اینكه تحت تأثیر تحریمها، در بحث بیماریابی ۹۰درصدی مبتلایان HIV در كشور مشكل داریم، اظهار داشت: ما تخمین ۶۰۴۳۱ مبتلای زنده در كشور داریم كه از این تعداد ۲۲هزار و ۴۰۶ نفر شناسایی شده در حال زندگی هستند.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا رییسی در نشستی به مناسبت روز جهانی ایدز، اظهار داشت: پاندمی کرونا سبب شد برخی کشورها از برخی مأموریت های اصلی غافل شوند که این مورد نگران کننده است. چون که اگر این برنامه ها تحت تأثیر قرار گیرد یکی از خسارت های جبران ناپذیر به کل دنیا وارد می شود. مهم می باشد همه سیاست مداران در دنیا به این مورد بپردازند. ما از آغاز سالجاری نخستین سیاستمان در مقابل پاندمی کرونا حفظ برنامه های جاری حوزه PHC است.
وی اضافه کرد: یکی از اقدامات مهم ما این است که توسط همه اداراتمان در سطح بهداشت، همه مدیران را موظف کردیم اقدامات را بازبینی کنند و ببینند در هر حوزه آیا اقدام عقب افتاده ای داریم یا خیر. کار ارزشمندی بود و در تمام حوزه ها شامل بیماری واگیر، غیرواگیر، واکسیناسیون و… این اقدام انجام شد. ما بیشتر از حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار خدمت عقب افتاده با ضرب العجل فوری را عرضه دادیم که تجربه خوبی در بحث پاندمی است. در همه حوزه ها باید برنامه ای در ارتباط با وضعیت اجرای اهداف و تحقق آنها دنبال شود تا مبادا در پاندمی کرونا از چیزی غافل شویم. برای مهار بیماری های ویروسی، قابل انتقال و واگیردار فقط عزم و اراده یک کشور کافی نیست و همه کشورها باید دست به دست هم دهند.
رییسی افزود: در پاندمی کرونا بسیار نگران همسایه های شرقی هستیم؛ البته نه برای کرونا بلکه برای کنترل سایر بیماری ها. پاندمی سبب شده کشورها خدمات روتین خویش را فراموش کنند و مثلا واکسیناسیون شان گرفتار اشکال شده است که همین مساله مسئولیت ما را بسیار سنگین می کند.
معاون وزیر بهداشت افزود: پاندمی کرونا به ما نشان داد یک راه بیشتر نداریم، آنهم این که باید همبستگی جهانی و مسئولیت پذیری اجتماعی وجود داشته باشد و این موضوعی است که اگر راهبرد اصلی نباشد، گرفتار مشکل می شویم. در کنترل بیماری های ویروسی و واگیردار است که لغت “دهکده جهانی” معنا می گیرد. نمی توان کشوری را ایمن تصور کرد ولی سایر کشورها از اجرای برنامه غافل شوند.
وی اضافه کرد: علیرغم تحریم های ظالمانه ما تلاش کردیم در چندین جبهه بجنگیم. تجربه های سطح دنیا در کنترل کرونا به ایجاد محدودیت ها باز میگردد؛ در حالیکه این مورد فشار اقتصادی را زیاد می کند. در کنار تمام مشکلات کشور، آمریکا ناجوانمردانه به ما فشار می آورد. حتی در بحث تأمین کیت های تشخیصی HIV سال جاری گرفتار مشکل شدیم. در بحث پشتیبانی از آزمایشگاه ها گرفتار مشکل شدیم؛ علیرغم اینکه یک شبکه گسترده آموزش دیده داریم، ولی ابزار در دستمان به سادگی فراهم نبود. ما هم علی رغم برنامه های قوی که برای کنترل ایدز داریم ولی به خاطر تحریم ها مشکلاتی داریم.
وی ضمن اشاره به اینکه بیماریابی ایدز کمتر از حد انتظارمان است، تصریح کرد: اهداف ۹۰-۹۰-۹۰ باید محقق می شد اما در بحث بیماریابی ۹۰ درصدی مشکل داریم که ناشی از عدم برنامه ریزی نیست بلکه ناشی از تحریم ها است. در سطح دنیا تعداد بیماران و کاهش مرگ و میر مبتلایان به ایدز را داریم.
رییسی درباره آمار مبتلا شدن به اچ آی وی در کشورمان، اظهار داشت: ما ۶۰۴۳۱ تخمین مبتلای زنده داریم که از این تعداد ۲۲هزار و ۴۰۶ نفر شناسایی شده و در حال زندگی هستند. تابحال در کل ۴۱۸۷۶ نفر بیمار ثبت شدند و در کل ۱۹۴۶۹ مرگ به واسطه این بیماری ثبت کرده ایم. کمتر از ۴۰ درصد بیماران را شناسایی کردیم و ضعف ما در شناسایی ۹۰ درصد مبتلایان مشهود می شود. ما باید حدود ۵۴ هزار بیمار را شناسایی می کردیم ولی کل شناسایی ما کمتر از این عدد است.
وی اضافه کرد: سال قبل مبادرت به تأمین کیت رپید کردیم، ولی مشکلات زیادی برایمان به وجود آمد. ۸۲ درصد مبتلایان اچ آی وی در کل مردان و ۱۸ درصد زنان هستند. درصد مبتلا شدن اندکی در زنان افزایش یافته است. در سال ۱۳۸۸ حدود ۱۳ درصد مبتلایان زنان بودند و الان این عدد در شش ماه نخست سال به ۳۰ درصد رسیده است.
وی درباره راه های انتقال ویروس، اظهار نمود: گرچه بحث انتقال از اعتیاد تزریقی ۵۹.۲ درصد است، اما بحث انتقال از راه جنسی نسبت به سالهای قبل افزایش یافته و به ۲۳ درصد رسیده است، انتقال از مادر به کودک هم ۱.۷ درصد و انتقال از راه خون و فرآورده های خونی ۰.۲ درصد است. روند درصد انتقال در بحث اعتیاد تزریقی و رابطه جنسی نشان داده است که در سال ۱۳۸۵ فقط ۹ درصد از راه رابطه جنسی آلوده می شدند و ۷۵ درصد موارد از راه اعتیاد تزریقی بود. بحث این نیست که رابطه خیلی بیشتر شده بلکه اقدام درخشانی در حوزه کنترل معتادان تزریقی انجام شد و خدمات مناسبی در DIC ها عرضه شد و با در اختیار گذشتن لوازم، سرنگ و… توانستیم آمار انتقال از راه اعتیاد تزریقی را کاهش دهیم؛ یعنی تزریق وجود دارد اما تزریق سبب انتقال اچ آی وی نشده است و معنای آن کاهش آمار معتادان تزریقی نیست. ما تلاش کردیم اگر هم مقرر است تزریقی صورت گیرد به شکل ایمن باشد.
وی اضافه کرد: اگر موارد تخمین زده را پیدا نماییم و به آنها خدمت عرضه دهیم، موفق خواهیم بود. درست است که در شناسایی موارد گرفتار ضعف هستیم اما، بیمارانی که شناسایی شدند را به خوبی تحت درمان و مراقبت قرار دادیم و درمان آنها هم موثر بوده است.
رییسی افزود: در بحث روستای چنار محمودی اقدام بسیار مناسبی صورت گرفت و تمام بیماران آن منطقه تحت کنترل ما هستند و این واقعا اقدام درخشانی در وضعیت فعلی است. در شناسایی موارد جدید نیازمند بازبینی در تمام برنامه ها هستیم و اگر شعار سال جاری روز جهانی در خصوص «همبستگی جهانی، مسئولیت مشترک»، محقق نشود، شناسایی ۹۰ درصد مبتلایان هم محقق نخواهد شد که این مورد هم فقط بر عهده وزارت بهداشت نیست و همه دستگاه ها باید پای کار باشند. گاهی مسائل قومی، قبیله ای و انگ زدن به بیماری مانع از بیماریابی درست می شود که نمونه این اتفاق روستای چنار محمودی بود.
رییسی تصریح کرد: به یاد داریم که رسانه های بیگانه چگونه به این مورد می پرداختند، مگر دلشان به حال اهالی روستا سوخته است؟ خیر اینطور نیست، این کار حمله ای به برنامه و PHC در ایران بود. ما بیماریابی کردیم و کار درستی است که جای تشویق دارد که شناسایی صورت گرفته است. همان کشورهایی که این مورد برایشان مهم می شود خودشان هم موارد زیاد مبتلا به بیماری دارند و حتی یکی از اشخاصی که در مورد این مورد در کشور ما اظهار نظر می کند خودش مبتلا به بیماری است. اما آیا دنیا در بیماریابی به ما کمک کرد؟ ما کار خودمان را انجام می دهیم ولی اگر همکاری مشترک نباشد ما گرفتار مشکل می شویم.
وی ضمن اشاره به قدرت خدمات در نظام PHC کشور، خاطرنشان کرد: دستورالعمل کرونا و اچ آی وی و ارتباط این دو تدوین شد. این کار اسفند ۹۸ انجام شد؛ یعنی زمانی که دنیا در شوک کووید۱۹ بود و کسی به فکر اچ آی وی نبود ولی ما به فکر بودیم. هر اتفاقی هم که بیفتد نباید از سایر بسته های خدمتی غافل شویم. در این پاندمی تحویل داروها به بهترین شکل انجام شد. مبتلایان اچ آی وی به علت نقص سیستم ایمنی از افراد صدمه پذیر هستند و ما برای عرضه دارو به منزل آنها رفتیم تا آنها از خانه خارج نشوند.
رییسی افزود: در اوایل سال ۹۸ هم که درگیر سیل و زلزله بودیم بازهم دارورسانی در نهایت محرمانگی به مبتلایان اچ آی وی متوقف نشد و حتی یک بیمار اچ آی وی در کشور نبود که دارو به دستش نرسد یا تاخیر در دریافت دارو داشته باشد. مدیریت در بحران با حفظ محرمانگی، مبحث مهمی است. این نکات باید در تاریخ ثبت گردد.
وی اضافه کرد: مبحث سرواپیدمیولوژی در ارتباط با بیماران اچ آی وی و میزان اندازه گیری آنتی بادی ها در ارتباط با کووید۱۹ انجام شد. ارزیابی دریافت خدمات افرادی که با اچ آی وی زندگی می کنند در بحران کرونا نشان داد ۹۸ درصد دسترسی به دارو برای یک ماه داشتند، ۷۱ درصد دسترسی به ماسک داشتند، ۸۱ درصد دسترسی به محلول ضدعفونی کننده و ۹۱ درصد هم به اقلام کاهش صدمه (کاندوم) دسترسی داشتند.
رییسی افزود: در مورد وضعیت مبتلا شدن به کرونا در افرادی که با اچ آی وی زندگی می کنند، در تهران و اصفهان حدود ۱۲۷۶ نفر مورد بررسی اولیه قرار گرفتند و فقط ۲۶ نفر به کرونا مبتلا شدند که علایم خفیفی داشتند. هم اکنون هم مطالعه سرواپیدمیولوژی کووید۱۹ در افراد مبتلا به اچ آی وی و خانواده هایشان در حال انجام می باشد.
وی درباره برخی اظهارات در خصوص ابتلای کمتر بیماران HIV به کرونا، تصریح کرد: این گونه نیست که مبتلایان اچ آی وی به کرونا مبتلا نمی شوند یا جان خویش را از دست نمی دهند، بلکه داروهای آنتی وایرالی که به مبتلایان اچ آی وی می دهیم، بر کرونا هم موثر است و حتی بارقه های امیدی داریم که با عنایت به ژنوم کرونای جدید و تشابه میان قطعات ژنتیکی با اچ آی وی بتوانیم، امیدی برای آینده تولید واکسن اچ آی وی داشته باشیم.
رییسی افزود: تیم های سیار و موبایل کلینیک راه اندازی کردیم و خلاقیت هایی داشتیم که به مراکز جامع سلامت و DIC ها متصل هستند و خدمت عرضه می کنند. دستورالعمل عرضه متادون در شرایط کروتا ابلاغ گردید و بهزیستی مشارکت فعالی برای عرضه خدمات داشته است. سازمان زندان ها و قوه قضائیه هم بسیار موثر بوده است.
وی اضافه کرد: دیگر برنامه ما عرضه واکسن آنفلوآنزا به شکل مجانی برای مبتلایان اچ آی وی بود؛ هرچند که تأمین واکسن خیلی سخت بود. ما ۵میلیون واکسن خریده بودیم که قرار بود از ترکیه حمل کنند و به خاطر تحریم، واکسن ها را به ما ندادند، اما تعداد اندک واکسنی که خیلی کمتر از نیازمان بود را در اختیار بیماران قرار دادیم. ما حدود ۱۶ میلیون نفر افرادی داشتیم که واجد دریافت واکسن آنفلوآنزا بودند، ولی مدیریت کردیم و یکی از اولویت های اصلی ما در کنار کارکنان بهداشت و درمان که در ارتباط با بیماران کرونایی بودند، بیماران اچ آی وی هم بودند و به همه آنها واکسن مجانی تزریق کردیم.
وی اضافه کرد: ایران همواره در عرضه برنامه ها به سازمان جهانی بهداشت موفق بود و پروپوزالی قوی از کشور ما نوشته شد و بودجه ای طی ۳سال از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ در حدود ۱۱ میلیون دلار به ما تخصیص پیدا کند. در این تحریم ها تأمین وسایل آزمایشگاه ها خیلی سخت بود. حالا ۱۹ آزمایشگاه فعال در کشور داریم. اگر یک ماه یک کشوری مثل فرانسه را تحریم نماییم با سر به زمین فرود می آید بعد ما ۴۰ سال است تحریم هستیم و روز به روزهم شرایط سخت تر می شود. تحریم می کنند، ترور می کنند و هر بلایی که دلشان می خواهد سر ما می آورند و بعد ما را در همه چیز با آلمان و فرانسه مقایسه می کنند. اوایل کرونا معاون بهداشت یکی از کشورها نزد من آمد و می پرسید چگونه آزمایش انجام می دهید در حالیکه ۳۰۰ تا ۴۰۰ دستگاه از آمریکا برایشان آمده بود و کار کردن با آنرا نمی دانستند و قرار شد تیمی برای آموزش از کشورمان به کمکشان بروند.
معاون وزیر بهداشت تصریح کرد: کلینیک های سیار بسیار اقدام مهمی است. مپینگی در سرتاسر کشور انجام دادیم و در هر استان پاتوق ها را شناسایی کردیم و می دانیم در هر شهر پاتوق ها کجاست و از همین استفاده می نماییم و با کمک همان افراد به آنها خدمت می دهیم. سامانه ثبت و گزارش دهی را تقویت کردیم، علیرغم تحریم و کرونا مراکز مشاوره بیماری های رفتاری عملکرد بسیار خوبی داشته است. هم اکنون کل دنیا لردگان را می شناسند و خداروشکر درمان در این نقاط بسیار موثر بوده است.
وی اضافه کرد: پنجمین برنامه ملی استراتژیک کنترل عفونت اچ آی وی را تدوین کردیم که با مشارکت دستگاه ها اجرایی می شود و سند افتخاری است. البته از روند بیماریابی راضی نیستیم و راه جبران آن استفاده از برنامه پنجم است. حالا بیماریابی کمتر از ۴۰ درصد است و پرونده های فعال ۷۰ درصد؛ اما درمان در حد ۹۷ درصدی عرضه می شود.
رییسی اظهار داشت: دست هایی در جاهای مختلف در کار است که نمی گذارند ما بیماریابی نماییم. در لردگان برخی به ما حمله کردند و شانس آوردیم زنده ماندیم. تمام مراحل شناسایی بیمار محرمانه است، چگونه می شود در روستایی تعدادی مبتلا شوند و کل جهان بفهمند؟ هم دستی پشت پرده بود و هم سیستم خارج از قوانین ما رفت. در محلی که برای مردم سخنرانی می کردیم مردم بسیار شریف و زحمتکش بودند اما عده ای هم بودند که معلوم بود برای آنجا نیستند که به ما حمله کردند، همانجا که بودیم مستقیما فیلمها برای BBC و… ارسال می شد. عده ای در خارج از کشور افراد را تحریک می کردند که حتی درمان انجام ندهند.
وی در انتها صحبتهایش اظهار داشت: ما در تأمین کیت های رپید واقعا گرفتار مشکل بودیم حتی با تهیه ارز، اما متاسفانه به دستمان نمی رسید. امیدواریم سازمان بهداشت جهانی تحت تأثیر سیاست های غلط آقای ترامپ و دوستانش قرار نگیرد.